Na een gitzwarte periode bevrijdt veteraan Mark zichzelf én anderen van PTSS: “Ik ben nu fysiek en mentaal de sterkste versie van mijzelf”

De kosten zijn hoog, maar de noodzaak ook.

Jarenlang wordt Mark Paasman (45) geteisterd door nachtmerries, oorsuizen en

herbelevingen. De posttraumatische stressstoornis (PTSS) beheerste zijn volledige

leven. Na een lange periode ‘Drank, drugs en Rock 'n Roll’ en zelfs een

zelfmoordpoging, bedenkt Mark zijn eigen methodiek om van PTSS af te komen.

Nu helpt hij anderen met ‘een kras op de plaat’. „Ik wil zoveel mogelijk mensen een

zachtere landing geven dan die ik heb gehad”, laat Mark weten.

‘Mark! Opstaan, wakker worden. We hebben een SAR (search and rescue) . Let’s go !’

Het is het jaar 1999. Midden in de nacht drijft de twintigjarige Mark op een boot ergens

in de Caribische Zee. Hij maakt zich klaar en stapt zes minuten later aan boord van de

al draaiende helikopter. Een lokale visser is achter zijn roer in slaap gevallen en

gecrasht op de kustlijn van Klein Curaçao, bestaande uit messcherp kalksteen. Raak je

het aan, dan lig je open.

Na 25 minuten arriveert de helikopter op locatie en tien minuten later wordt de

drenkeling gelokaliseerd. De situatie is heftiger dan gedacht. ‘Kikker los’, klinkt het

commando. Dan gebeurt er iets waar Mark niet op is voorbereid. De helikopter komt in

een luchtzak terecht en begint ongecontroleerd te draaien. Met hoge snelheid raast het

toestel steeds dichter richting het zeeoppervlak. ,,Met mijn vingertoppen hang ik aan de

deuropening en het enige wat ik zie, is een zwart gat”, blikt Mark terug. Ondertussen

bedekt de drenkeling zijn gezicht om zich te beschermen. ,,Ik denk dit is het en sluit

mijn ogen.” Plotseling wordt Mark door de kabeloperator aan zijn harnas

achteruitgetrokken. Enkele meters boven het wateroppervlak heeft de piloot de

helikopter weer onder controle. ,,Het enige wat ik wil is die man redden, dus ik schiet

naar voren om te kijken waar hij is. Terwijl wij wegvliegen zie ik de man verdrinken.”

Mark schreeuwt het uit. Later op de avond geeft zijn luitenant hem een biertje: ‘Zuipen

tot je nek kraakt, want dan slaap je in ieder geval.’ Er is nooit meer over gesproken. De

eerste kras op de plaat is gemaakt.

"Minutenlang heb ik het leven uit mij geperst voelen worden"

- Mark

Doodservaring onder water

Op zijn achttiende gaat Mark bij Defensie. Hier wordt hij duiker bij de Koninklijke

Marine en verricht hij werkzaamheden bij Squadron 7: een speciale vertakking die is

gespecialiseerd in Search and rescue (SAR) en drugsoperaties. ,,Ik was de gek die uit

helikopters sprong om anderen te redden. Voornamelijk tijdens orkaanseizoenen in het

Caribisch gebied.”

Niet langer dan zes maanden na het helikopterincident heeft Mark een duikoperatie.

Van zijn chef moet hij alleen te water. Dit terwijl de regel luidt: een duiker gaat nooit

alleen onder water. Opeens voelt Mark een hevige druk op zijn rug. Het schip zinkt door

eb en Mark kan geen kant op: ,,Minutenlang heb ik het leven uit mij geperst voelen

worden.” Uiteindelijk is Mark door teamgenoten gered. Eenmaal boven: ‘Hey, goed

gedaan jongen. Niks aan de hand. Je bent er toch? Hier heb je een biertje.’ Weer is er

nooit meer over gesproken. De tweede kras op de plaat is gemaakt.

Er zijn in totaal zeven levensveranderende incidenten in het leven van Mark. Zo wordt hij in zijn nek gestoken met een object door een man die 25 mensen terroriseert op een avond. Mark waagt zijn leven om de aandacht te vragen van de gek, wat hem lukt. Hij bekoopt het bijna met zijn eigen leven. 

150 meter uit de kust wordt Mark, die in zijn eentje is, verrast door een gigantische klap in zijn gezicht. Een horror situatie is het gevolg. Mark wordt in zijn gezicht gestoken voor de box jellyfish en vecht urenlang tegen het gif wat hem en zijn hart bijna te veel wordt.

Leven onder controle met maskers

Op zijn vijfentwintigste verlaat Mark Defensie. Hij vertrekt naar Zuidoost-Azië waar hij

duikinstructeur wordt. De woorden van zijn moeder, na zijn tijd bij Defensie, herinnert

hij nog goed: ‘Ik zette je af als mijn lieve, humoristische, zorgzame zoon en je kwam

terug als een beest’.

Op zijn achtentwintigste keert Mark terug naar Nederland. Hij voltooit de studies

marketing en communicatie en krijgt een baan als international business development

en marketing executive in de olie- en gasindustrie. ,,Ik had alles voor elkaar. Voor werk

vloog ik de wereld over en ik verdiende klauwen vol met geld. Toch was het allemaal

fake news .” Mark grijpt naar de drank en leeft zijn leven achter een masker. ,,Ik ben

nooit écht mijzelf geweest”, laat hij weten.

"Ik werd geconfronteerd met de meest gevreesde, donkerste

en engste plek in de hele wereld: mijn hoofd" - Mark

Medische misser na medische misser

In 2015 rijdt een auto met zeventig kilometer per uur Mark van zijn fiets. ,,Mijn gezicht

lag aan diggelen en mijn linkerschouder was naar de klote. Wat volgt is de ene

medische cluster-fuck na de andere.” Op de foto’s en scans wordt niks gezien en de

volgende dag staat Mark weer buiten met een strip paracetamol. Als hij aangeeft dat er

iets niet goed zit wordt hij niet gehoord. ‘Onzin, meneer Paasman. Daar weet jij niks

van, wij wel’, krijgt hij te horen. Het kost Mark tien weken om andere artsen en

chirurgen ervan te overtuigen dat het niet goed zit. Na twee ‘succesvolle’ operaties

ervaart hij nog steeds dezelfde pijn en krijgt hij de diagnose: chronische pijn. ,,Ik werd

geconfronteerd met de meest gevreesde, donkerste en engste plek in de hele wereld:

mijn hoofd.”

Donkere periode

In de periode na de aanrijding blijft Mark klachten houden. In 2018 krijgt hij de

diagnose: meervoudig militair trauma. Die diagnose overvalt hem enorm. ,,Het ging toch

goed?”, dacht hij. ,,Zijn de wapens die ik in elke ruimte van het huis heb verstopt niet

normaal dan?” Ook de oorsuizen, nachtmerries en herbelevingen worden alsmaar erger.

Het is één uur ’s nachts als Mark in een hutje ergens op een vakantiepark een

psychose krijgt. Met getrokken mes zit hij op bed. Hij knippert nog een keer met zijn

ogen en ziet dat niemand door de deur komt. Dit is hét moment waarop hij denkt: „Ik

kap ermee. Ik ben klaar. Nu wil ik dood.”

Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen

om iemand? Bel 0800-0113 of chat

anoniem via 113.nl

Het is zijn beste vriendin Daniëlle – nu zijn vrouw - die hem uit de situatie redt en

Defensie inschakelt. Zij sturen hem naar Centrum'45; het landelijk instituut voor

behandeling van psychotraumaklachten ten gevolge van vervolging, oorlog en

geweld. ,,Een 23-jarige vrouw moest mij gaan diagnosticeren. Dat was voor mij direct

klaar.” Na vier uur staat Mark buiten en krijgt hij te horen dat Defensie hem niet verder

gaat helpen, omdat zijn casus te zwaar is.

Tastbare methodiek en boek

Het is Daniëlle die Mark kennis laat maken met wat hij toendertijd ‘zweefteverij’

noemde. ,,Hoewel ik het toen niet toe gaf, gebeurde er iets in mij.” Sindsdien staat

Marks leven anderhalf jaar in het teken van duizenden uren zelfstudie om te begrijpen

wat PTSS is en hoe het werkt in de hersenen: „Ik heb gewandeld, gefilosofeerd en van

alles bestudeerd. Uiteindelijk kwam daar een tastbaar stappenplan uit. Een

methodiek.” Die heeft Mark vervolgens op zichzelf toegepast.

Zeven dagen later, in januari 2020, kan Mark zich zijn laatste herbeleving niet

herinneren. Ook het zien, horen of ruiken van de brandstof van een helikopter doet hem

niks meer. ,,Schat, ik moet wat vertellen”, zegt Mark tegen Daniëlle: ,,Dat hoef jij niet”,

antwoordt zij: ,,Je slaapt al drie dagen zo rustig als een mummie naast me.” Daniëlle

staat op en loopt naar Mark toe: „Je hebt ‘m! Je hebt ‘m!” Eindelijk heeft Mark controle

op hetgeen wat hem al vijfentwintig jaar in de tang heeft: „Dat is een moment dat je

gaat giechelen als een kleine meid en gaat janken als een wolf. Het is episch.”

Met de methodiek die Mark toepast, hoeft men niet terug naar het verleden. Deze

aanpak verschilt van de meeste behandelingen voor PTSS. Lisa Marques, psycholoog

en senior stafofficier bij de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ): ,,Teruggaan

naar de gebeurtenis is eigenlijk in de meeste traumabehandelingen een heel belangrijk

onderdeel. Hoe dat gebeurt, is afhankelijk van de behandeling.’’ Dit is niet het enige

verschil (zie video).



Bekijk onderstaand de video over Mark zijn methodiek, de ervaringen van twee

ervaringsdeskundigen en hoe zijn methodiek verschilt van het huidige zorgstelsel. Het

kan even duren voordat de beeldkwaliteit optimaal is.

"PTSS heb je niet alleen. Vergeet dat niet" - Mark

Een nieuw hoofdstuk

Mark heeft in totaal al 89 anderen met PTSS geholpen. Van ex-militairen en veteranen

tot (ex)politieagenten en gewone burgers. ,,De methodiek is toepasbaar op iedereen.”

Ook familieleden en vrienden van mensen met PTSS zijn welkom bij Mark: ,,PTSS heb

je niet alleen. Vergeet dat niet.” Zijn verhaal en methodiek zijn ook gebundeld in zijn

zelfgeschreven boek ‘Bevrijd van PTSS’. ,,Ik ben nu de beste, meest krachtige, fysiek en

mentaal sterkste versie van mijzelf.” Daarnaast is Mark genomineerd voor de Witte

Anjer Prijs van Het Nationaal Comité Veteranendag. Speciaal voor mensen die een

bijzondere rol spelen in het leven van veteranen. ,,Voor mij hoeft al deze poo-ha niet,

maar als dit ervoor zorgt dat er deuren opengaan bij onder meer Defensie, het

Veteraneninstituut, Politie en Brandweer, dan sta ik er.”

Terwijl de politie de deuren heeft opengezet om de methodiek te implementeren, blijft

het aan de kant van Defensie stil. Dit terwijl hij per video bewijs heeft aangeleverd dat

de methodiek werkt. Marques kan geen specifiek antwoord geven op waarom Mark

niks meer heeft gehoord, maar zegt wel: „Ons expertisecentrum volgt alle

wetenschappelijke ontwikkelingen. Er zijn veel nieuwe onderzoeken naar

wetenschappelijk bewijs dat een behandeling effectief is, die ons expertisecentrum zelf

uitvoert of volgt. Er moet veel onderzoek worden gedaan naar nieuwe behandelingen

voordat het echt in onze richtlijnen terechtkomt. Dit geldt overigens voor alle richtlijnen

in de GGZ, die wij bij de MGGZ ook volgen.”