Voor de Partners van iemand met PTSS

Persoonlijk bericht van Danielle Crezee

Oprichter van de ANBI Stichting Bevrijd van PTSS, tevens ontwikkelaar van het Journal Liefde in Zicht en Klankschaal healer.

 Lieve partner,

Ik richt mij graag even tot jou. Zelf partner van een oud-militair met meervoudig militair trauma, weet ik hoe het voelt om met al je liefde, ongeduldig op de gang van de betonnen ruimte te staan. Je wilt er álles aan doen om je partner zo snel mogelijk naast je te hebben. Samen leuke dingen ondernemen. Weer liefdevolle blikken van je partner ontvangen. Spontaan in de armen worden genomen. Een partner hebben waarbij de emoties niet omslaan als een donderslag bij heldere hemel. 

Ben jij iemand die er alles aan wilt doen om je partner van PTSS te bevrijden? Ja? Dan is mijn advies: stop daarmee! 

Geef PTSS de ruimte om er te zijn, en blijf tegelijkertijd liefdevol en geduldig. Probeer de agenda zo veel als mogelijk leeg te laten en stel je verwachtingen van je partner bij tot een minimum. En ja, dit zal soms eenzaam en pittig aanvoelen. Wil je je partner de schuld van alles geven? Van de ellende waar jij in zit? Onthoud dan alsjeblieft dat PTSS de klootzak is, niet je partner. Je partner kiest er niet vrijwillig voor om zich te laten overmeesteren door de PTSS. Hij/zij is nog steeds de persoon waar je ongelooflijk verliefd op bent geworden, toen. Het vertrouwen in de medemens, en ja misschien zelfs wel in jou, is moeilijk voor iemand met PTSS. Daarom is het van belang dat je ondanks alles, liefdevol en geduldig bent. Dat je partner jou kán vertrouwen. Dit heeft tijd nodig. Zorg ervoor dat jij niet elke keer de deur naar de betonnen ruimte wagenwijd opentrekt, maar laat de deur altijd op die kier staan. Door jouw verwachtingen naar beneden bij te stellen, kan je partner ook niet falen. Observeer waar de triggers vandaan komen, zonder dit met je partner te bespreken. Mijd die triggers indien mogelijk. Creëer rust en ruimte om de batterij op te laden. 

Ik visualiseer het als volgt. Als je partner van nek tot teen in het gips zou zitten, verwacht je dan dat hij of zij de boodschappen gaat doen? Of op de kids kan letten terwijl je een avondje weg gepland hebt? Nee toch? Er is een beperking. De PTSS maakt het voor je partner onmogelijk om soms zelfs simpele activiteiten uit te voeren. Ook binnen jullie relatie. 

Met enige regelmaat ontvang ik tegenargumenten zoals; “Ja maar, hij gaat wel mee naar verjaardagen en daar is hij super gezellig, maar zodra we thuis zijn, is het een grote brok frustratie en woede.”

Mijn standaardvraag is dan meestal; “wat had je verwacht?”. Dit is precies waarom de agenda gewoon lekker leeg moet blijven. En zijn er afspraken die nu eenmaal plaats moeten vinden, ga dan alleen en laat je partner thuis. Het kost je partner veel energie om als gelukkig persoon te acteren. Bij thuiskomst kan een dergelijk masker af en wordt er gevochten tegen onzichtbare krachten. Dat is teleurstellend en frustrerend is. 

Door het gebrek aan vertrouwen in de mensen wordt het masker makkelijk opgezet, want je partner ervaart eenzaamheid in deze ellende. De gedachtegang van je partner zal zijn dat niemand te vertrouwen is en dat niemand zal begrijpen wat hij of zij heeft doorgemaakt. 

Hoe ik het vertrouwen heb teruggewonnen 

Het is begin 2020. Mark ziet overal gevaar en vertrouwt weinig tot niks niemand. Ik draag in die tijd een EDC-pack bij me. Een kit waar niet één, maar twee messen in zitten, een boksring, een waterzuiveringstablet, een folie deken, enzovoorts. Bear Grills wordt er jaloers op. Het is loodzwaar in mijn tas, maar het gaat dagelijks trouw met me mee. En nee, dat doe ik niet voor mij, maar voor hem. Hij heeft dat nodig. Het geeft hem het gevoel dat hij mij veilig kan houden óók als we niet samen zijn. Wat ik daarvan vind? Dat doet er niet toe. Het enige wat op dat moment belangrijk is, is zijn gedachtegang gerust te stellen. Want hij ziet de ergste scenario’s omtrent mijn veiligheid. 

Ik app of bel bij vertrek en bij aankomst. Misschien komt dit in de ogen van een ander controlerend over. Dat kan, maar ik weet beter. Dit is niet om mij te controleren, dit is om te horen dat ik veilig ben, zodat in ieder geval één van de spoken zijn mond houdt. 

Op een dag vraag ik Mark: “Waar ben je dankbaar voor?”. Ik vergeet zijn blik nooit meer. Hij kijkt me aan of hij water ziet branden en ik ze niet allemaal meer op een rij heb. Ik krijg geen antwoord. Mijn reactie daarop: “Ik ben dankbaar dat de zon vandaag schijnt, dankbaar dat we heerlijk hebben gelopen en dankbaar dat ik vanmorgen naast je wakker mocht worden.” Een argwanende blik is het resultaat. Ik sta op en loop weg. Deze vraag herhaal ik met enige regelmaat. Soms krijg ik antwoord, soms niet. Ik beantwoord de vraag altijd, maar ga er niet meer op in en ga verder waar ik mee bezig was. Zo probeer ik hem het gevoel te geven dat er ondanks alles nog heel veel dingen zijn om dankbaar voor te zijn. En doordat de vraag aan hem gesteld werd, werd hij toch ‘gedwongen’ daarover na te denken. Het is ook oké niet te antwoorden. Er zijn er geen verwachtingen en daarom ervaart hij niet de sensatie dat het een test is waar hij voor kan zakken. 

Het zijn elke dag kleine stapjes. De ene dag gaan we er een paar vooruit. De andere dag lijkt het wel of we weer terug bij af zijn. Dat is soms pittig. Daarom is het ook voor jezelf belangrijk dat je jezelf twee keer per dag de vraag stelt: “waar ben ik dankbaar voor?”. 

Zo sta ook jij een paar keer per dag even stil bij al het moois in je leven. In die periode hebben de briefjes die ik aan Mark schrijf ook een positieve uitwerking. Teksten zoals; ‘waarom ik van hem hou’ en ‘waarom ik zo trots op hem ben’. Daardoor is mijn eigen gedachtegang continu op standje positief ingesteld gebleven. 

In gesprekken met partners, die ook naar speciale praatgroepen gaan voor partners met PTSS, hoor ik juist het tegenovergestelde. Er wordt veel negatiefs besproken. Ik kan me goed voorstellen dat je je gal wilt spuwen. Mijn vraag aan jou is: “met welk gevoel kom je thuis?”.  Of misschien beter nog: “wat is de reden waarom je gaat?”. 

Door het negatieve alle aandacht te geven, zullen die emoties ook in jouw gedachtegang de overhand krijgen. Je wordt misschien gehoord en begrepen, maar helpt het je op dat moment echt verder? Probeer bijvoorbeeld samen stil te staan bij wat wel goed is gegaan en hier elkaar te steunen. Wat je aandacht en liefde geeft dat groeit, positief of negatief.

Ik hou onze agenda leeg. Neem de kinderen voornamelijk onder mijn hoede. Regel het huishouden. Doe de boodschappen. Heb mijn betaalde baan, 40 uur per week. En ik zorg voor Mark. Toch laat ik me niet overmannen door het gevoel dat ik alles alleen moet doen. Natuurlijk kwam dat gevoel wel eens opzetten als Mark al vier uur lang buiten zat, met zijn zoveelste blik bier. Maar als ik dan naar buiten keek en zijn verloren blik zag, was dat gevoel heel snel weer weg. Dit is niet waar hij wil zijn, maar hij weet niet hoe hij anders kan zijn. De jarenlange fysieke pijn, de nachtmerries, de duisternis.

Langzaam aan wordt hij nieuwsgieriger. Langzaam worden de uren dat hij alleen buiten zit met bier, korter en minder. De gesprekken worden opener en meer vertrouwd. Op een gegeven moment durft Mark een goede vriend te vertrouwen. Steeds iets vaker gaan er maskers af. Dit proces heeft Mark geheel op eigen tempo en onder zijn eigen voorwaarden doorlopen. Zonder het gevoel dat er aan hem getrokken is. Eénmaal in zijn kracht was hij niet meer te stoppen en zie hier het resultaat. 

Weet dat je niet alleen bent en dat met jouw geduld en liefde, jullie deze storm kunnen trotseren. Als je partner dit boek leest, betekent dat dat er een omslagpunt aankomt. Laat je partner het tempo aangegeven en wacht geduldig, op de gang van de betonnen ruimte.

Aan de partners waarbij de PTSS ook gewelddadige uitingen heeft: Soms kan alleen liefde niet genoeg zijn. Jouw veiligheid en gezondheid gaat ten allen tijden voor. Het is net als in een vliegtuig dat neerstort. Eerst jezelf redden voordat je een ander/je eigen kind redt. Veilig thuis telefoonnummer: 0800 – 20 00 (gratis)